جایگاه کوچینگ در تعالی جامعه با محوریت مدل کو اکتیو کوچینگ

طیف گسترده‌ای از انسان‌ها هستند که رؤیای بهتر شدن جوامع از نظر فرهنگ و ارزش‌های انسانی را در سر می‌پرورانند،ب رای این افراد خلاصی جوامع و خانواده‌ها از شر موانع، برطرف شدن سرگردانی جمعیت جوان، تعالی زندگی افراد جامعه تا رسیدن به خودشکوفایی و بهتر شدن حال انسان‌ها، دغدغه همیشگی بوده و هست. یکی از ابزارهای پیشران در این مهم صنعت پر رشد کوچینگ است، صنعت پرآوازه‌ای که توانسته جای خودش را در زندگی،کسب‌وکار، سازمان‌ها و هر جای نفوذپذیر و نفوذناپذیر باز کند و بالاخره تحولات بسیار شگرفی را رقم بزند.
حال در این نوشتار سعی می‌کنیم ابتدا با کوچینگ آشنا شویم، سپس به سراغ شاخه‌های اصلی کوچینگ برویم. فواید حضور کوچ و انواع مدل کوچینگ را بیان کنیم و در انتها با جایگاه کوچینگ در تعالی جامعه با محوریت مدل کو اکتیو کوچینگ آشنا بشویم.

کوچینگ
کوچینگ یک همکاری و مشارکت بین کوچ و مُراجع است که با برانگیختن مُراجع به اندیشیدن و خلاقیت، او را ترغیب می‌کند تا توانایی‌های شخصی و حرفه‌ای خود را به اوج برساند.

شاخه‌های اصلی کوچینگ

1. کوچینگ مدیران اجرایی (Executive Coaching)
مخاطب این نوع کوچینگ و مربیگری، مدیران اجرایی در رده‌های ارشد (و گاهی میانی) سازمان‌ها هستند. کوچ‌ها با استفاده از اصول و ابزارهای کوچینگ می‌کوشند به بهبود عملکرد این افراد در محیط کار کمک کنند.

2. کوچینگ رهبری (Leadership Coaching)
مخاطب کوچینگ رهبران هم مدیران ارشد سازمانی هستند.
در کوچینگ رهبران، هدف کوچ این است که به مُراجع خود کمک کند توانایی خود را در ارتباط با دیگران و تعامل با آنان و تأثیرگذاری بر روی آن‌ها افزایش دهد. برخلاف کوچینگ مدیران اجرایی که بیشتر به جنبه‌های اجرایی و عملیاتی سازمان و کسب‌وکار پرداخته می‌شود.

3. کوچینگ کسب‌وکار (Business Coaching)
یکی از رایج‌ترین و پرکاربردترین نوع کوچینگ است که برای هدایت و راهنمایی مدیران و صاحبان تجارت‌های بزرگ و کوچک به سمت رشد و توسعه بیشتر مورداستفاده قرار می‌گیرد.

4. کوچینگ زندگی (Life Coaching)
لایف کوچینگ یکی از محبوب‌ترین شاخه‌های کوچینگ است؛ رابطه‌ای مؤثر و پربازده میان لایف کوچ و مراجع که در آن لایف کوچ به مراجع کمک می‌کند برای خود اهدافی مشخص کند و برای رسیدن به آن اهداف برنامه‌ریزی و اقدام کند.

5. کوچینگ سلامت (Health Coaching)
کوچینگ سلامت نسبت به سایر شاخه‌های کوچینگ جوان‌تر محسوب می‌شود و شاید بتوان گفت طی دو دههٔ اخیر جدی شده است. این شاخه از کوچینگ توسط کسانی که در حوزهٔ سلامت تحصیل‌ کرده و تخصص و تجربه دارند ارائه می‌شود.

فواید و آثار محوری حضور کوچ
1. شناسایی ارزش‌ها
2. شفاف‌سازی اهداف
3. روشن کردن مسیر
4. دیدن نقاط کور
5. بالا رفتن بهره‌وری و توانمندی

گسترش صنعت و قلمرو کوچینگ
خوب است بدانیم که صنعت کوچینگ تبدیل به دومین صنعت پر رشد جهان شده و هم‌اکنون در هر موضوع و شاخه‌ای وجود کوچ و فرایند کوچینگ به دلیل تأثیرات فوق‌العاده و تحول زا احساس می‌شود.

سه مدل از انواع کوچینگ

1. مدل کوچینگ: GROW
مدل کوچینگ GROW مشهورترین مدل کوچینگ در جهان است. این مدل کوچینگ را می‌توان اولین مدل کوچینگ نیز به‌حساب آورد. مدل کوچینگ GROW برای اولین بار به شکل کلی در کتاب «بازی درونی تنیس» و توسط تیموتی گالووی مطرح شد. چند سال بعد، جان وایت مور از همین آموزه‌ها استفاده کرده و مدل کوچینگ GROW را ابداع کرد. این مدل کوچینگ برای اولین بار در کتاب جان وایت مور «کوچینگ برای عملکرد» به‌صورت رسمی معرفی شد.
مراحل مدل کوچینگ GROW به ترتیب «هدف» (Goal)، «واقعیت» (Reality)، «انتخاب‌ها» (Options) و «اقدام» (Wrap-up) است.

2. مدل کوچینگ: OSCAR
مدل کوچینگ OSCAR در سال 2002 و توسط دو کوچ بریتانیایی؛ «اندرو گیلبرت» (Andrew Gilbert) و «کارن وایتلورث» (Karen Whittleworth) طراحی شد. این مدل کوچینگ به‌منظور استفاده مدیران برای بهبود عملکرد کارکنان هم برای دپارتمان خود و هم برای کل مجموعه طرح‌ریزی شده است.
مدل کوچینگ OSCAR دارای 5 مرحله است که به ترتیب عبارت هستند از؛ «خروجی» (Outcome)، «وضعیت» (Situation)، «گزینه‌ها» (Choices)، «اقدامات» (Actions) و «بازبینی» (Review).

3. مدل کو اکتیو کوچینگ
مدل مربی‌گری کواکتیو که توسط موسسه آموزش مربیگری (CTI: Coaches Training Institute) معرفی شده است. در این مدل چهار سنگ بنا در نظر گرفته شده است که اساس مربی‌گری کواکتیو بر آن استوار است (چهار مستطیل تیره‌رنگ در چهار گوشه اطراف دایره). در مرکز دایره سه اصل کلیدی وجود دارد که محور مربی‌گری با تمرکز بر قصد اصلی مراجعه‌کننده است. پنج مهارت بسترساز (دایره بیرونی) پس‌زمینه مربی‌گری کواکتیو را شکل می‌دهند. تمام این ارکان برای شکل‌گیری رابطه مربی‌گری کواکتیو ضروری هستند و لازم است این رابطه با تعامل مربی و مراجعه‌کننده طراحی شده و موردتوافق قرار گیرد.
در اینجا به نظر می‌رسد که بایستی مدل پیشنهادی خود را برای بسط در جامعه مطرح بکنیم،ما مدل کو اکتیو را که تأیید شده توسط فدراسیون جهانی کوچینگ است و همچنین مورد تبلیغ و تشویق بزرگانی از این صنعت پرافتخار است را تجویز می‌نماییم.

جایگاه کوچینگ در تعالی جامعه با محوریت مدل کو اکتیو کوچینگ
در هر فرهنگ و جامعه‌ای که نیاز به این عنصر کلیدی احساس شود بی‌تردید عملکرد خود را بی‌بهره از آن نمی‌گذارد. لیکن درک ضرورت نیاز به کوچ و صنعت کوچینگ بسته به فهم اثرگذاری آن است.
ما فارغ از ایده آل گرایی معتقد هستیم که با توجه به اصل اجتماعی بودن انسان، برای رسیدن به رؤیاها و اهداف، برطرف کردن موانع، رسیدن به ایده آل‌های فردی و عملکرد بهتر کسب‌وکارها، سازمان‌ها، رهبران و در خلاصه امر موفقیت نیاز داریم به یک همکاری طراحی شده مشترک که از دل مدل کو اکتیو کوچینگ استخراج می‌شود.
منظور ما از همکاری طراحی شده مشترک عبارت است از: همکاری برای درون‌کاوی و اکتشاف با ویژگی‌های مخصوص به این مدل که طی آن افراد و رهبران توانایی‌های وجودی خود را پیدا و آن را به فعل تبدیل کنند.

ازجمله ویژگی‌های این مدل داشتن چهارسنگ بنا:
 الف) انسان‌ها ذاتاً افرادی مبتکر، خلاق و کامل‌اند.
ب) تمرکز بر روی فرد به‌مثابه کل
 ج) رقص در همین لحظه
 د) تحول ایجاد کنید.
هستند که منجر به وجود آمدن ظرف امن برای گفتگو و اکتشاف است

 و همینطور داشتن پنج زمینه:
الف) گوش دادن
 ب) حس درونی
 ج) کنجکاوی
 د) به پیش و در عمق 
ه) مدیریت فردی
 است.

همچنین این مدل سه قاعده اصلی:

 الف) موفقیت ب) توازن ج) فرآیند را در قلب خود قرار داده است.
این مجموعه به‌هم‌پیوسته در کنار هم چهارچوبی قطعی برای ایجاد تحول است.
عصاره این مدل که عبارت است از پایبندی به رشد و پشتیبانی در سازمان‌ها و ادارات توسط رهبران بهره‌گیری خواهد شد.
حال فکر کنید اگر این مدل بسط پیدا بکند و در جامعه شایع بشود، در خانواده‌ها و سازمان‌ها و....
تصور بفرمایید که این مدل آزموده و موفق در یک خانواده توسط اعضا به‌کاررفته شود، چند در صد از معضلات اجتماعی کاهش پیدا می‌کند و چه مقدار که از مسائل عدیده اجتماعی پیشگیری می‌شود.
در مدرسه و سازمان آموزش‌وپرورش
در زندان‌ها و دادگاه‌ها
در سازمان‌های دولتی
و......
به‌جرئت می‌توان گفت که فراگیر شدن این صنعت موجب تحول اساسی در حال جامعه و افراد می‌گردد، لذا ما از ارائه جانمائی این پیشران ممتاز یعنی صنعت کوچینگ خودداری کرده و فقط مطرح می‌کنیم که ارزش نهادن به این عنصر حیاتی موجب سرشار شدن جامعه از حس رضایت و خرسندی و امیدواری که ازجمله آرمان‌های مشترک مدینه‌های فاضله است می‌گردد.

نتیجه‌گیری
 ما بر آن هستیم تا جامعه‌ای عاری از ناآگاهی‌ها، شکست‌های بدون موفقیت، اتلاف سرمایه‌های انسانی و هدر رفت نبوغ بسازیم.
در این مسیر از هر ابزاری که بتواند منجر به اثرگذاری مناسب باشد در چهارچوب اخلاق بهره خواهیم گرفت ازجمله این ابزارها و عناصر تحول زا صنعت کوچینگ با محوریت مدل کو اکتیو کوچینگ است. ما در این مقاله به نقش کلیدی و جایگاه حیاتی آن پرداختیم و تحول بنیادینی که می‌تواند همراه داشته باشد را نظاره کردیم.
با توجه به آنچه دانستیم دیگر جایی برای هیچ مجالی نمی‌ماند که این صنعت ازجمله ضروریات تحول در جوامع است.

نویسنده: جناب آقای محمدمهدی بیات از دانش پذیران دوره چهارم تربیت کوچ حرفه‌ای کسب‌وکار ویدان